Lekcja edukacji filmowej - "Brzezina" - kl. 4 TARM

Dzisiaj - 25.01.2019 r. na lekcji filmowej rozmawialiśmy o  filmie "Brzezina" Andrzeja Wajdy.

Lekcja edukacji filmowej - "Brzezina" A. Wajdy

Dnia 25.01.2019 r. w klasie 4 TARM  na lekcji edukacji filmowej miała miejsce dyskusja na temat filmu "Brzezina" A. Wajdy.

−        "Brzezinę" napisał Iwaszkiewicz, goszcząc w "Atmie" u Karola Szymanowskiego, w roku 1932. To jedno z najbardziej znanych opowiadań pisarza, sfilmowane przez Andrzeja Wajdę(1970), ze wspaniałymi rolami Olgierda Łukaszewicza i Daniela Olbrychskiego. Jest to jedna z nielicznych produkcji filmowych, w której nic nie zostało pominięte z piękna pierwowzoru.−        Scenariusz filmu powstał na podstawie prozy Jarosława Iwaszkiewicza. Akcja utworu rozgrywa się w leśniczówce otoczonej przepiękną brzeziną na przełomie zimy i wiosny. Do Bolesława przyjeżdża ciężko chory na gruźlicę brat Stanisław, by u niego spędzić ostatnie miesiące życia. Bolesław, mieszkający po śmierci żony z córką Olą i gosposią Maliną, nie potrafi przyzwyczaić się do ekstrawaganckiego stylu życia Stanisława, który chce czerpać z niego do ostatniej chwili. Rozpoczyna się podświadoma i uczuciowa rywalizacja obu braci.
−        Bolesław starszy brat Stanisława, który zamieszkuje leśniczówkę z córką Olą i gosposią Maliną. Mężczyzna jest wdowcem wychowującym samotnie dziecko. Co tydzień modli się z Olą nad grobem żony pochowanej w tytułowym brzozowym lesie - nieopodal ich domu.
−        Stanisław przyjeżdża do brata, ponieważ tak zalecili mu lekarze. Nie ma on jednak złudzeń co do stanu swego zdrowia - zdaje sobie sprawę z faktu, że umiera i nic już nie może na to poradzić. Jego światopogląd ulega pewnej modyfikacji, charakterystycznej dla ludzi świadomych niedalekiego końca życia. Jego priorytety ulegają przewartościowaniu; przede wszystkim pragnie teraz jak najlepiej przeżyć chwile, które mu jeszcze pozostały. Stąd pomysł przywiezienia do leśniczówki fortepianu, stąd też nagły wybuch jego miłości do wiejskiej dziewczyny, Maliny (chociaż uczucie to jest raczej tylko cielesnym pożądaniem; wiadomo, że jednym z objawów gruźlicy jest zwiększenie popędu płciowego). Staś chce przeżyć swoje ostatnie dni w szczęściu i radości. Wydaje się pogodzony z losem; głośno się śmieje i żartuje, swoim zachowaniem mimowolnie kreując emocjonalną przepaść pomiędzy nim samym, a Bolesławem.
−        Bolesława denerwuje zachowania brata. Nie zdając sobie sprawy z poważnego stanu jego zdrowia myśli, że Staś ma szansę na wyzdrowienie. Dlatego drażni go ciągła wesołość Stasia, który powinien przecież okazać więcej szacunku domowi żałoby. Sam Bolesław już od roku nie potrafi otrząsnąć się po śmierci swej żony Basi i pogodzić się z rzeczywistością. Większość czasu spędza obok jej grobu, zanurzony w swoim własnym świecie. Wytrąca go z niego właśnie przyjazd brata, który jest równoznaczny z wprowadzeniem w codzienną rutynę leśniczówki elementów świata zewnętrznego, który od śmierci Basi znajdował się zawsze jakby obok. Bolesław początkowo oburza się na brata, lecz po jego śmierci zdaje sobie sprawę z faktu, że sam już od tak dawna jest zamknięty w swoim własnym świecie, że jego życie zmieniło się w wegetację.
−        Akcja w filmie rozgrywa się na przełomie marca i kwietnia. Natomiast w książce trwa od wiosennych roztopów do końca lipca, kiedy Stanisław umiera. Przyroda, która w tym momencie była w pełni swojego rozwoju odrodzenia po zimie, nadawała ekranizacji niepowtarzalne emocje, uczucia i tępo.
−        Andrzej Wajda w swoich filmach często dodawał motywy malarskie takie jak miedzy innymi scena spotkania Bolesława z Maliną na polu kaczeńców. Scena ta jest odrealnieniem obrazu Jacka Malczewskiego pod tytułem Autoportret z Thanatosem. W tej scenie możemy zauważyć motyw walki śmierci z życiem Tanatos i Eros. Malina symbolizuje nadchodzącą śmierć Stanisława natomiast Bolesław symbolizuje życie. Głównym inspiracją także ideową było właśnie malarstwo Malczewskiego. W pokoju Stanisława wisi tryptyk Tanatos.−        Malina jak już wspomniałam jest uosobieniem śmierci w ekranizacji Wajdy. Postać gospodyni powstała w oparciu o dzieła Malczewskiego, co świadczy o tym często eksponowana namiętność, seksapil kobiety, jak i również łokieć dziewczyny, takie same cechy możemy dostrzec właśnie w obrazach Malczewskiego. Malina jest pierwsza i ostatnia miłością ciężko chorego Stanisława można ją porównać do anioła śmierci, który przeprowadza głównego bohatera przez ostatnią wiosnę .Niespodziewanie budzi Bolesława do życia wytrąca go z żałoby po zmarłej żonie. Malina romansując z braćmi prowadzi również głębokie relacjie z Michałem, mężczyzna pracującym w lesie po zakończeniu całego dramatu młodzi biorą ze sobą ślub.
−        Jednocześnie śmierć w „Brzezinie” jest nieodłącznie związana z korowodem życia. Pozwala ona uświadomić sobie urok egzystencji, jak dzieje się w wypadku Bolesława. Odejście brata paradoksalnie wydobywa go z traumy po śmierci żony. Nadchodzi jego kolej na czerpanie energii z wdzięków pięknej Maliny, a następnie wyjazd z posępnej leśniczówki i życie pełną piersią. Widać tu zatem inspiracje bergsonowskim pojęciem „elan vital” – pędu życiowego, który jest siłą, niejako stymulowaną przez śmierć.
−         „Brzezina” opowiada o życiu i śmierci - dwóch nierozłącznych i uzupełniających się elementach. Świadomość jej bliskości jest siłą, pozwalającą Stasiowi na zebranie swej odwagi życiowej i życie pełne i prawdziwe. Jest także bodźcem dla Bolesława, który dopiero za sprawą utraty brata zauważa pustość swojej egzystencji i postanawia zmienić życie swoje i swej córeczki Oli. Śmierć staje się dla nich jak gdyby nowym życiem, dając im wyzwolenie.
Bibliografia:−        https://www.youtube.com/watch?v=mUQ3znl7mxs−        http://www.wajda.pl/pl/filmy/film14.html−        https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=24603−        http://opowiescifilmowe.blogspot.com/2011/10/malarski-materia-symboliczny-w.html
Kamila K., kl. 4 ARM